NĂNG LỰC GIAO TIẾP BẰNG TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH CÒN HẠN CHẾ
Ngày 18/01/2024 Sở GD&ĐT Kiên Giang ban hành kế hoạch số 165/KH-SGDĐT về kế hoạch tuyển sinh lớp 6 THCS, lớp 10 THPT và THPT chuyên. Qua đó môn tiếng Anh không còn là môn học bắt buộc trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 như những năm học trước. Sau khi kế hoạch được ban hành, cùng với việc Bộ giáo dục quyết định năm học 2025 môn tiếng Anh chỉ là một môn tự chọn trong kỳ thi TN THPT quốc gia, một số giáo viên dạy tiếng Anh bày tỏ lo lắng chất lượng môn tiếng Anh vốn đã thấp thời gian tới sẽ tiếp tục giảm sút.
Không chỉ riêng ở nước ta mà ở hầu hết các quốc gia trên thế giới việc học tiếng Anh đã trở thành một phần không thể thiếu trong chương trình học. Tuy nhiên, mặc dù học sinh đã dành nhiều năm học tập tiếng Anh, nhưng vẫn tồn tại một tỷ lệ đáng kể không thể giao tiếp một cách lưu loát và tự tin bằng tiếng Anh trong các tình huống thực tế. Thậm chí nhiều em là học sinh khá giỏi luôn đạt điểm cao trong các bài kiểm tra cũng như bài thi cũng gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp bằng tiếng Anh. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của học sinh mà còn làm giảm hiệu quả của quá trình học tiếng Anh.
Một số nguyên nhân chính dẫn đến việc học sinh gặp hạn chế khi giao tiếp bằng tiếng Anh:
1. Tập Trung Quá Nhiều Vào Ngữ Pháp và Kiến Thức Lý Thuyết: Theo theo dõi và kinh nghiệm giảng dạy của cá nhân tôi, thời gian qua do bám vào cơ chế quản lý, hình thức kiểm tra, thi cữ mà hầu hết giáo viên dạy tiếng Anh thiết kế các bài học tập trung vào việc học ngữ pháp và từ vựng, trong khi ít tập trung vào kỹ năng giao tiếp. Học sinh thường đầu tư quá nhiều thời gian vào việc hiểu và nhớ ngữ pháp mà ít thực hành giao tiếp thực tế. Giáo viên thường tập trung dạy cấu trúc ngữ pháp, mẹo để làm sao giúp học sinh đạt được điểm cao trong các bài thi, bài kiểm tra. Từ đó dần dần việc giảng dạy và học tập tiếng Anh trở nên máy móc, thiếu tính linh hoạt, thực tế. Học sinh hình thành quan điểm sai lệch về mục đích của việc học ngoại ngữ. Học sinh, phụ huynh kể cả giáo viên dạy tiếng Anh cũng chưa nhận thức được một cách đúng đắn mục đích của việc học tiếng Anh.
2. Thiếu Cơ Hội Thực Hành Giao Tiếp Trong Môi Trường Thực Tế: Môi trường học tập thường không tạo ra đủ cơ hội cho học sinh thực hành giao tiếp bằng tiếng Anh trong các tình huống thực tế. Điều này khiến cho họ thiếu kinh nghiệm và tự tin khi đối diện với người nói tiếng Anh trong cuộc sống hàng ngày. Đặc biệt ở những trường ở vùng sâu, vùng xa; không gần khu du lịch, khu công nghiệp như huyện Giồng Riềng thì môi trường giao tiếp lại càng hạn chế.
3. Sự Sợ Hãi và Thiếu Tự Tin: Một số học sinh bị sợ hãi và thiếu tự tin khi giao tiếp bằng tiếng Anh. Sự lo lắng về việc phạm lỗi ngữ pháp, phát âm không chuẩn, hoặc không hiểu được người đối thoại có thể khiến họ ngần ngại và tránh xa việc tham gia vào các tình huống giao tiếp.
Theo quan điểm riêng của cá nhân tôi thì việc giảng dạy và học tập môn tiếng Anh cần phải có sự điều chỉnh sao cho phù hợp với điều kiện thực tế để việc giảng dạy và học tập tiếng Anh nói riêng và ngoại ngữ nói chung đúng với mục đích.
Một số giải pháp giúp cải thiện chất lược dạy và học tiếng Anh trong thời gian tới:
1. Thay đổi cách dạy và học môn tiếng Anh: Đối với giáo viên cần phải thay đổi phương pháp dạy, phương pháp kiểm tra- đánh giá sao cho phù hợp hơn để kích thích và thúc đẩy học sinh thực hành giao tiếp nhiều hơn. Đối với học sinh cần xác định rõ hơn mục đích của việc học tiếng Anh để điều chỉnh phương pháp học tập cho phù hợp; không quá chú trọng vào điểm số mà cần tập trung vào hiệu quả giao tiếp.
2. Tạo Ra Môi Trường Học Tập Kích Thích Giao Tiếp: Giáo viên cần thiết kế các hoạt động và bài học có tính tương tác cao để khuyến khích học sinh tham gia vào các tình huống giao tiếp thực tế. Sử dụng phương pháp học thông qua trò chơi, vai trò, và các tình huống mô phỏng cuộc sống hàng ngày có thể giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp của họ một cách tự nhiên.
3. Tạo Ra Cơ Hội Thực Hành Giao Tiếp: Trường học cần tạo ra cơ hội cho học sinh thực hành giao tiếp bằng tiếng Anh ngoài lớp học thông qua các hoạt động như câu lạc bộ tiếng Anh, cuộc thi diễn thuyết, và các sự kiện giao tiếp xã hội. Trong năm học qua, tổ tiếng Anh trường THPT Giồng Riềng cũng đã tổ chức được một buổi giao lưu tiếng Anh giữa 3 khối lớp. Qua buổi giao lưu, một số học sinh đã thể hiện được kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh của mình. Đồng thời cũng đã tạo động lực kích thích những học sinh khác tinh thần học tập.
4. Xây Dựng Tự Tin: Giáo viên cần làm việc để xây dựng lòng tự tin của học sinh thông qua việc khích lệ và động viên các em tham gia vào các hoạt động giao tiếp. Phản hồi tích cực và cơ hội để thực hành sẽ giúp họ vượt qua sự sợ hãi và trở nên tự tin hơn khi giao tiếp bằng tiếng Anh. Giáo viên cần hạn chế bắt bẻ những lỗi nhỏ về văn phạm của học sinh trong quá trình giao tiếp.
5. Học tập qua các trang mạng xã hội: Hiện nay cùng với sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội, việc dạy và học tiếng Anh cũng có sự thay đổi rất lớn. Việc học ngoại ngữ nói chung và môn tiếnh Anh nói riêng hiện nay rất dễ dàng với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin. Chỉ cần dành một ít thời gian mỗi ngày các em xem các bài giảng, các clip trên Youtube, Tiktok hay facebook… thì các em đã được tiếp xúc với môi trường ngôn ngữ thực tế, giọng của người bản xứ. Các em có thể học qua các bài hát, bộ phim hay thậm chí những câu chuyện thực tế hàng ngày với giọng chuẩn của người bản xứ để rèn luyện các kỹ năng ngôn ngữ của mình.
Tóm lại, việc cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh của học sinh đòi hỏi sự cải tiến trong cách giáo viên giảng dạy cũng như một môi trường học tập thú vị và thực tế hơn. Chỉ thông qua việc thực hành và tự tin, học sinh mới có thể phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Anh một cách hiệu quả và tự tin. Quan trọng hơn hết là giáo viên và học sinh cần phải nhận thức đúng mục đích của việc dạy và học tiếng Anh.
